Αλγκαζέλ ή Αλ Γκαζάλι

(Αμπού Χάμετ Μοχάμετ Αλ Γκαζάλι, Τους Νελ Κορασάν, Ιράν 1058 – 1111). Άραβας φιλόσοφος, θεολόγος και νομικός. Ο A.Γ. υπήρξε υπερασπιστής της μουσουλμανικής ορθοδοξίας εναντίον της επιρροής της ελληνικής φιλοσοφίας στον ισλαμικό χώρο και της ελευθεροφροσύνης ορισμένων μουσουλμάνων στοχαστών. Στην Αναίρεση των Φιλοσόφων (γνωστό στη Δύση από τα μέσα του 12ου αι. ως Destructio philosophorum,κατά μετάφραση του Ντομένικο Γκουντισάλβι), ο A.Γ. κάνει επίθεση εναντίον των θεωριών του Αλ-Φαράμπι και του Αβικέννα, ιδιαίτερα εναντίον της θεωρίας της αιωνιότητας του κόσμου και, για να εξασφαλίσει τη δυνατότητα του θαύματος, κατά της απόλυτης αιτιοκρατίας του Αβικέννα. Σε αυτήν ακριβώς τη γραμμή, στο έργο του Αποκατάσταση των θρησκευτικών επιστημών,έδειχνε την ανικανότητα της θεωρητικής θεολογίας να φτάσει στη βεβαιότητα σε πολλές αλήθειες της θρησκείας, και από την άλλη μεριά, την αδυναμία του τυπικού της θρησκείας να ικανοποιήσει μια βαθιά θρησκευόμενη ψυχή. Σε όλες τις εκλεκτές ψυχές ο Α.Γ. έδειχνε τον δρόμο της ασκητικής και μυστικιστικής εμπειρίας, τον δρόμο του σουφισμού, στον οποίο άλλωστε έδινε μια ηπιότερη μορφή. Ακριβώς στην αίγλη του Α.Γ. οφείλεται το ότι ο σουφισμός, με την ηπιότερη αυτή μορφή που του έδωσε, αντιτάχτηκε στη μουσουλμανική ορθοδοξία, με επακόλουθο ο ισλαμισμός να ανακτήσει έδαφος απέναντι στην κενή τυπολατρία και να ενισχυθεί μια θρησκευτικότητα συναισθηματικά πιο ζωντανή και ανοιχτή προς τη μυστικιστική εμπειρία.